Naam: Dobbel zo Clever
Soort spel: Dobbelspel
Aantal speler: 1 - 4 spelers
Speeltijd: 30 minuten
Leeftijd: 8+
Uitgever: 999 games
Prijs: €14.99
De voorbereiding
Het spel bestaat uit:
1 scoreblok
1 gele dobbelsteen
1 blauwe dobbelsteen
1 grijze dobbelsteen
1 groene dobbelsteen
1 roze dobbelsteen
1 witte dobbelsteen
4 viltstiften
Voordat het spel begint krijgt iedere speler een vel van het scoreblok en een viltstift of pen.
De speler met het minste dobbelgeluk krijgt de 6 dobbelstenen en begint.
De spelregels
Het spel gaat over 4 (bij 4 spelers), 5 (bij 3 spelers) of 6 (bij 1 of 2 spelers) ronden.
Aan het begin van elke ronde streept iedere speler voor zich het huidige rondenummer door. In ronden 1 - 4 krijgt iedere speler de onder het rondenummer aangegeven bonus.
De speler die momenteel alle dobbelstenen voor zich heeft, is de actieve speler. Hij werpt alle 6 dobbelstenen en kiest er één, die hij zonder het resultaat ervan te veranderen op één van zijn 3 dobbelsteenvelden legt. Afhankelijk van de kleur van de gekozen dobbelsteen, moet de speler de waarde van die dobbelsteen in de categorie van de betreffende kleur invullen of aankruisen. In welke velden hij dat mag doen, wordt verderop beschreven.
De witte dobbelsteen is een kleurenjoker en mag voor een kleur naar keuze worden ingezet.
Daarna moet de speler alle dobbelstenen die een lagere waarde tonen dan de door hem gekozen dobbelsteen op het in de doos afgebeelde zilveren dienblad leggen. Dobbelstenen met gelijke waarden aan die van de gekozen dobbelsteen let hij niet op het dienblad. Kiest een speler de dobbelsteen met de laagste waarde, dan legt hij geen dobbelstenen op het zilveren dienblad.
Dobbelstenen die op het zilveren dienblad liggen, kunnen door de active speler niet meer worden gebruikt.
De speler werpt de overgebleven dobbelstenen nu een tweede keer. Hij kiest opnieuw een dobbelsteen, legt deze op een leeg dobbelsteenveld en vult de waarde ervan in de met de kleur van de dobbelsteen overeenkomende categorie op zijn speelveld in. Alle dobbelstenen met een lagere waarde dan die van de juist gekozen dobbelsteen let hi weer op het zilveren dienblad.
Daarna werpt hij de overgebleven dobbelstenen een derde keer en voert hij de hierboven beschreven acties nogmaals uit. Daarna legt hij alle overgebleven dobbelstenen die niet op zijn speelveld liggen op het zilveren dienblad.
Kiest de active speler (te) vroeg voor een dobbelsteen met een hoge waarde, dan kan het voorkomen dat hij geen dobbelstenen meer heeft voor en volgende worp (omdat deze allemaal op het zilveren dienblad liggen). In dat geval doet hij minder dan 3 worpen. Het spreekt voor zich dat een speler dat probeert te voorkomen.
De actieve speler mag naast zijn worpen ook acties inzetten, zoals verderop beschreven.
Kan of wil de actieve speler geen dobbelsteen uit zin worp gebruiken, dan legt hij geen dobbelsteen op zijn speelveld en zijn worp vervalt. Een dobbelsteenveld op zijn speelveld blijft dan leeg.
Nadat de actieve speler 3 dobbelstenen op zijn speelveld heeft gelegd (of geen dobbelstenen meer tot zijn beschikking heeft), "serveert" hij de dobbelstenen op het zilveren dienblad aan de andere spelers. Iedere andere speler mag één dobbelsteen van het zilveren dienblad kiezen en deze als "passieve speler" in de bijbehorende categorie op zin speelveld invullen.
Alle passieve spelers kiezen hun dobbelstenen tegelijkertijd. De dobbelstenen blijven daarbij op het zilveren dienblad liggen. Zo kunnen meerdere spelers dezelfde dobbelsteen kiezen.
Hebben alle passieve spelers een dobbelsteen gekozen, ingevuld en eventueel acties ingezet, dan geeft de actieve speler alle 6 dobbelstenen met de klok mee aan de volgende speler door. Die is nu de nieuwe actieve speler en voert de hierboven beschreven stappen opnieuw uit.
Is iedere speler één keer active speler geweest, dan eindigt de ronde en begint er een nieuwe.
Heeft een passieve speler geen mogelijkheid om een dobbelsteen van het zilveren dienblad te gebruiken, dan mag hij één dobbelsteen van de dobbelsteenvelden van de actieve speler gebruiken. De passieve speler mag er ook voor kiezen om vrijwillig van een dobbelsteen van het zilveren dienblad af te zien, maar hij mag dan geen dobbelsteen van de actieve speler gebruiken.
Elke keer dat een speler een dobbelsteen kiest, vult hij een getal of kruis in de bijbehorende kleurcategorie in.
In de beschrijving van de verschillende categorieën wordt aangegeven of een speler er een getal of een kruis moet invullen.
Per gekozen dobbelsteen mag een speler altijd precies één veld aankruisen of er een getal invullen (uitzonderingen: grijs en roze).
Normaal gesproken mag een speler elk veld maar 1 keer invullen (uitzondering: groen). Een speler mag een veld dus niet meermaals aankruisen of een eerder ingevuld getal later overschrijven.
Kiest een speler de gele dobbelsteen, dan mag hij vrij kiezen in welke van de 3 regels hij de waarde invult. Hij begint daarbij in elke regel helemaal links en vult de waarde in het volgende vrije veld in. Hij mag dus geen velden overslaan. Hij mag bij elke gele dobbelsteen opnieuw kiezen in welke regel hij de waarde invult. In de bovenste regel mag hij met een waarde naar keuze beginnen. In de volgende velden van die regel moet hij echter steeds een waarde invullen die hoger is dan die van het voorgaande veld. Na een 6 kan de speler in deze regel geen getallen meer invullen. In beide onderste regels zijn er geen voorwaarden aan de waarden die de speler in een veld mag invullen.
Zodra een speler een getal in een veld met een bonus invult, krijgt hij de afgebeelde bonus. In de onderste regel zijn er geen bonussen te verdienen.
Aan het einde van het spel telt een speler alle in de middelste regel ingevulde getallen bij elkaar op en vult hij het total in het veld rechts naast die regel in. Deze som krijgt hij als minpunten. In de onderste regel telt hij ook alle getallen bij elkaar op en vult hij het totaal in het veld rechts naast die regel in. Deze som krijgt hij als pluspunten. In de bovenste regel krijgt hij geen punten. Tot slot krijgt hij nog punten voor elke volledig gevulde kolom. Hij telt de onder de betreffende kolommen aangegeven punten bij elkaar op en vult het totaal in het veld rechts naast die regel in.
Kiest een speler de blauwe dobbelsteen, dan moet hij precies 1 veld in deze categorie aankruisen. Als hij de blauwe dobbelsteen kiest, moet hij ook altijd de witte dobbelsteen bekijken (ongeacht waar die ligt). De blauwe dobbelsteen bepaalt de regel en de witte dobbelsteen de kolom. De speler kruist het veld op het snijpunt aan.
Zodra een speler in een regel precies 2 velden heeft aangekruist, krijgt hij de bonus die rechts naast de regel is afgebeeld. Hij krijgt ook een bonus als hij 2 velden in de diagonaal van linksboven naar rechtsonder heeft aangekruist. Een speler mag meer velden in een regel of de diagonaal aankruisen, maar hij krijgt er geen extra bonus voor.
Aan het einde van het spel krijgt een speler voor elke kolom waarin hij ten minste 2 velden heeft aangekruist de punten die onder de betreffende kolom zijn aangegeven. Hij krijgt ook punten als hij ten minste 2 velden in de diagonaal van rechtsboven naar linksonder heeft aangekruist.
De grijze categorie is in verschillende subcategorieën verdeeld. Elke groep aaneengesloten velden in dezelfde kleur (wit, lichtgrijs, donkergrijs) is één zo'n subcategorie. Kiest een speler de grijze dobbelsteen, dan moet hij alle velden in één subcategorie aankruisen. Het cijfer op de dobbelsteen moet daarbij ten minste zo hoog zijn als het aantal velden in de subcategorie. Is het cijfer hoger dan het aantal velden, dan vervallen de resterende kruizen. De speler begint bij één van beide rood omkaderde subcategorieën helemaal links. Alle volgende kruizen moeten horizontal of vertical an een al ingevuld kruis grenzen.
Elke keer dat een speler een veld met een bonus aankruist, krijgt hij de afgebeelde bonus. Heeft hij alle velden van een kleur (wit, lichtgrijs, donkergrijs) aangekruist, dan krijgt hij de betreffende vos.
Aan het einde van het spel krijgt een speler voor elke volledig aangekruiste kolom de erboven aangegeven punten.
Een speler kan in de groene categorie in elk veld ten hoogste 2 cijfers invullen. De velden zijn daartoe in 2 door een groene lijn gescheiden driehoeken gedeeld. Heeft een speler de groene dobbelsteen gekozen, dan moet hij kiezen of hij de waarde ervan in de bovenste of de onderste driehoek invult. De groene categorie is ook als "2 regels" voor te stellen. De bovenste regel bestaat uit de bovenste driehoeken, de onderste regel uit de onderste driehoeken. Bij het invullen vult een speler beide "regels" van links naar rechts op. Hij kan na elke worp dus vrij kiezen of hij met de bovenste of de onderste regel verder gaat. Hij begint altijd helemaal links en vult een cijfer in de volgende vrije driehoek van een regel naar keuze in. Hij mag binnen een regel dus geen driehoek over-slaan. Het volgende cijfer kan hij in de nog vrije driehoek van het eerste veld of in het volgende veld van dezelfde regel invullen.
Elke keer dat een speler een cijfer in de onderste driehoek invult, krijgt hij direct de onder het veld aangegeven bonus. Bij de bovenste driehoeken krijgt hij geen bonussen. Zodra een speler in beide driehoeken van 1 veld een cijfer heeft ingevuld, telt hij de 2 cijfers op en vult hij het totaal in het erboven afgebeelde puntenveld in. Vanaf het 4e veld verdubbelt een speler het totaal bij het invullen.
Aan het einde van het spel telt een speler alle punten die hij in de puntenvelden heeft gezet bij elkaar op. Let er daarbij op dat hij uitsluitend punten krijgt voor velden waarin hij beide driehoeken met een cijfer heeft gevuld.
Een speler vult in de roze categorie cijfers in. Hij begint daarbij altijd helemaal links en vult een cijfer in het volgende vrije veld in. Hij mag dus geen velden overslaan. Afhankelijk van het ingevulde cijfer gebeurt het volgende:
1 - geen effect.
2 - omcirkel het cijfer. Aan het einde van het spel 2 punten extra.
3 - vul direct nog een 3 in het volgende veld in.
4 - omcirkel het cijfer. Aan het einde van het spel 4 punten extra.
5 - de speler krijgt de bonus onder het veld.
6 - de speler krijgt de bonus onder het veld. Omcirkel het cijfer. Aan het einde van het spel 3 punten extra.
Een speler krijgt de bonus onder een veld uitsluitend als hij een 5 of een 6 in het veld invult.
Aan het einde van het spel is het als laatste ingevulde veld van belang. De speler krijgt de boven dit veld aangegeven punten. Daarnaast krijgt hij punten voor elke ingevulde 2,4 en 6.
De witte dobbelsteen is een kleurenjoker. Een speler mag deze als gele, grijze, groene of roze dobbelsteen gebruiken. Het is ook mogelijk om hem met de blauwe dobbelsteen te combineren.
Er staan verschillende bonussen op het speelveld. Hoe de bonussen in de afzonderlijke kleurcategorieën worden geactiveerd, staat in de beschrijving van de betreffende categorie. Er zijn 3 verschillende soorten bonussen.
Elke keer dat een speler een ?-bonus activeert, moet hij die direct inzetten. De meeste ?-bonussen hebben een bepaalde kleur. Zet een speler een ?-bonus in, dan kiest hij een cijfer van 1 - 6. Hij kruist dan een veld in de betreffende categorie aan of vult er een cijfer in. Hij mag de ?-bonus zo inzetten alsof hij het gekozen cijfer heeft gedobbeld. De gebruikelijke spelregels van de gekleurde categorieën blijven van kracht. Bij de blauwe ?-bonus mag hij een vrij veld naar keuze aankruisen. De witte dobbelsteen is dan niet van belang.
Bij de zwarte?-bonus mag hij naast het cijfer ook de kleurcategorie kiezen. De zwarte ?-bonus krijgen alle spelers aan het begin van de 4e ronde.
Acties worden op dezelfde manier als ?-bonussen geactiveerd. Acties hoeven echter niet direct ingezet te worden. Voldoet een speler aan de voorwaarden van een actie, dan omcirkelt hij één veld van het betreffende actiespoor om aan te geven dat hij die actie heeft vrijgespeeld. Hij moet de velden daarbij van links naar rechts vrijspelen zonder een veld over te slaan. Aan het einde van een regel is een bonus afgebeeld, die een speler krijgt als hi het laatste actieveld van dat spoor omcirkelt. Elke actie die hij op die manier heeft vrijgespeeld, mag hij later eenmalig inzetten. Hij kruist het actieveld dan aan. Een speler mag in zijn beurt zoveel van zijn vrijgespeelde acties na elkaar gebruiken als hij wil. De 3 acties zijn:
Nogmaals dobbelen - deze actie kan uitsluitend door de actieve speler gebruikt worden. Kiest hij deze actie, dan werpt hij al zijn net geworpen dobbelstenen opnieuw. Dobbelstenen die al op zijn dobbelsteenvelden of het zilveren dienblad liggen, mag hij niet opnieuw werpen.
Extra dobbelsteen - een speler mag deze actie aan het einde van zijn beurt uitvoeren om een extra dobbelsteen te kiezen. Als actieve speler mag hij de actie na zijn laatste (meestal derde) worp gebruiken, als passieve speler nadat hij een dobbelsteen van het zilveren dienblad heeft ingevuld. Een speler mag 1 van de 6 dobbelstenen kiezen, zelfs al deze bij de actieve speler ligt of als hij deze al zelf heeft gebruikt. Een speler mag daarbij elke dobbelsteen niet meer dan eenmaal per beurt als extra dobbelsteen kiezen. Kiest hij een dobbelsteen van het zilveren dienblad, dan mag hij ook de actie "zilver oppoetsen" erop toepassen.
Zilver oppoetsen - deze actie word meestal door een passieve speler gebruikt. Kiest een speler een dobbelsteen van het zilveren dienblad, dan mag hij het cijfer erop met 1 verhogen of verlagen. Het is toegestaan om meer van deze acties tegelijk te gebruiken om een cijfer met meer dan 1 te veranderen. 1 en 6 gelden daarbij niet als aan elkaar grenzend. Als de actieve speler de blauwe dobbelsteen kiest, mag hij deze actie gebruiken om de witte dobbelsteen aan te passen, mits die al op het zilveren dienblad ligt. Hetzelfde geldt andersom. Een speler mag deze actie ook gebruiken als hij met de actie "extra dobbelsteen" een dobbelsteen van het zilveren dienblad kiest. Een speler draait de dobbelsteen daarbij niet! Hij doet slechts alsof de dobbelsteen een ander resultaat toont en vult dat als zodanig op zijn speelveld in. Voor de andere spelers blijft het resultaat van de betreffende dobbelsteen gelijk.
Vossen geven tijdens het spel geen voordelen, maar leveren bij de eindtelling extra punten op. Elke geactiveerde vos is dan zoveel punten ward als de kleurcategorie met de minste punten.
Het spel is afgelopen nadat in de laatste ronde de laatste actieve speler zijn beurt heeft afgerond en de passieve spelers hun dobbelstenen van het zilveren dienblad hebben ingevuld.
Iedere speler heeft dan nog eenmaal de mogelijkheid om eventuele overgebleven acties "extra dobbelsteen" en "zilver oppoetsen" te gebruiken. Overgebleven acties "nogmaals dobbelen" vervallen.
Een van de spelers noteert nu op de achterkant van zijn speelveld voor alle spelers de scores in de verschillende categorieën. Daarna vermenigvuldigt hij voor iedere speler diens aantal vossen met diens aantal punten in de categorie met de laagste score en vult deze in.
Hij telt nu per speler alle scores bij elkaar op. De speler met de meeste punten wint het spel. Bij een gelijke stand wint van hen de speler met de hoogste score in 1 categorie. Is dat ook gelijk, dan delen de betreffende spelers de winst.
Dit spel kan prima alleen worden gespeeld. Ook nu is het doel om zoveel mogelijk punten te scoren, De spelregels zijn gelijk aan die van het basisspel.
Het spel duurt 6 ronden. De speler start als actieve speler. Daarna neemt hij de rol van passieve speler aan, voordat hij weer active speler wordt, enzovoort. Hij is dus 6 keer actieve en 6 keer passieve speler. Is hij passieve speler, dan werpt hij alle 6 dobbelstenen en legt hij de 3 dobbelstenen met de laagste waarden op het zilveren dienblad. Bij gelijke waarden legt hij de dobbelsteen die bij het dobbelen het dichtst bij het zilveren dienblad ligt erop. Dan legt hij de 3 overgebleven dobbelstenen in dezelfde volgorde op de dobbelsteenvelden.
Als passieve speler mag de speler zoals gebruikelijk geen acties "nogmaals dobbelen" gebruiken.
Pluspunten
+ De categorieën zijn vernieuwend.
+ Er is een nieuwe actie die je kan gebruiken.
+ Het spel zit in een klein doosje en is daardoor eenvoudig mee te nemen.
+ Het spel is zowel alleen te spelen als met meerdere spelers.
+ Dit spel heeft wat meer diepgang dan andere roll & write spellen.
Minpunten
- Na verloop van tijd zijn de scorevellen op.
Beoordeling
Ben jij Clever 4-Ever? Het spel bestaat, afhankelijk van het aantal spelers uit 4 tot 6 rondes. Iedere ronde komt elke speler een keer aan de beurt. Als je aan de beurt bent ben je de actieve speler. Je mag 3 keer dobbelen en iedere keer een dobbelsteen op je scoreformulier leggen. Iedere dobbelsteen heeft een eigen kleur die overeenkomt met een categorie. Elke lagere dobbelsteen dan degene die je kiest gaat naar het dienblad, hier kunnen de passieve spelers er later een uit kiezen. Combineer slim en zorg zo voor kettingreacties. Na 3 keer gooien is je beurt voorbij en mogen de passieve spelers dus nog een dobbelsteen kiezen. De speler met de meeste punten wint het spel!
De makers van Clever hebben weer hun best gedaan om 5 nieuwe categorieën te bedenken en dat is ze goed gelukt! De witte dobbelsteen is wel net zoals de vorige Clever spellen hetzelfde, deze kan je als joker inzetten of gebruiken samen met de blauwe categorie. Ik zelf vind de groene categorie erg leuk bedacht. Daarbij is een vakje eigenlijk opgedeeld in tweeën. Schrijf je het getal onderin op dan scoor je de bonus, maar je scoort pas punten als je beide vakjes in hebt gevuld. Je telt dan de getallen bij elkaar op, als deze ook nog een beetje hoog zijn dan kan je dus lekker veel punten scoren. Ook de roze categorie vind ik een leuke, want eigenlijk betekent ieder getal wat anders. Zo kan je extra punten scoren bij sommige getallen en bij de 5 en 6 scoor je de bonus die eronder staat. Je moet dus wel goed nadenken of je het de bonus waard vind om over te slaan en een ander getal in te vullen.
Ik vind overigens de categorieën van deze Clever niet moeilijk om te begrijpen. Zeker als je het basisspel kent kan je zo beginnen met spelen. Ik vind deze misschien nog wel eenvoudiger dan bijvoorbeeld Dobbel zo Clever en Clever tot de derde macht. Wat wel nieuw is is de actie zilver oppoetsen. Deze actie kan je gebruiken om een dobbelsteen op het zilveren dienblad met 1 te verhogen of te verlagen. Je kan ook meerdere zilver poets acties in te zetten om de dobbelsteen bijvoorbeeld met 2 te verhogen. Ik vind deze actie super handig, want soms komt bijvoorbeeld deze actie heel handig uit in de roze categorie, als je bijvoorbeeld een 5 of 6 nodig hebt om de bonus te behalen. De rest van de acties, zoals nog een keer gooien of nog een extra dobbelsteen zijn wel hetzelfde als de vorige Clever spellen.
Clever blijft toch wel een van mijn favoriete roll & write games. Het spel is natuurlijk deels gebaseerd op geluk, maar bij Clever komt natuurlijk ook wel wat strategie kijken. Welke dobbelsteen kies je na je worp? Welke categorieën probeer je goed op te scoren? En hoe scoor je de meeste bonussen? Die bonussen vind ik overigens het leukste aan het spel. Hoe verder je komt hoe makkelijker het wordt om deze bonussen te krijgen en hierdoor kunnen zelfs kettingreacties ontstaan als je het slim speelt.
Enthousiast geworden na het lezen van de review? Je koopt het spel hier.